متن و ترجمه دعای فرج امام زمان علیه السلام
 دعای فرج
دعای فرج، دعایی است که با عبارت «إلهی عَظُمَ البَلاء» آغاز می‌شود و شیعیان آن را برای رهایی از گرفتاری‌ها می‌خوانند. این دعا در مفاتیح الجنان به نقل از کتاب بلدالامین کفعمی نقل شده و از لحاظ سند، به معصوم اتصال ندارد. گفته‌اند که این دعا تعلیم امام زمان به محمد بن احمد بن ابی‌لیث در خواب بوده که از ترس کشته‌شدن به کاظمین پناهنده شده بود.
نزد شیعیان، دعای «أللهمَّ کُن لِولیکَ الحجة بنِ الحَسن» که دعایی برای سلامت امام زمان (ع) است نیز به دعای فرج مشهور است.
سند دعا
در کتاب وسائل الشیعه و دیگر کتب حدیث این دعا به نقل از جمال الاسبوع سید بن طاووس[۱] به عنوان تعقیب نماز امام زمان آمده است ولی سندی که آن را به معصوم متصل کند، ندارد.[۲] در کتاب المزار الکبیر ابن مشهدی هم در آداب سرداب امام زمان زیارتی نقل شده و بعد از آن دو رکعت نماز زیارت و بعد این دعا نقل شده است.[۳] در مصباح کفعمی این دعا تعلیم امام عصر به مردی زندانی شمرده شده که با خواندن آن از زندان نجات یافت.[۴] امین الاسلام طبرسی در کتاب “کنوز النجاح” این دعا را تعلیم امام زمان به محمد بن احمد بن ابی لیث در خواب بر شمرده که از ترس به مقابر قریش (کاظمین) پناه برده بود و به برکت این دعا نجات یافت.[۵] مفاتیح الجنان، این دعا را در اعمال شب بیست و سوّم ماه رمضان از کتاب هدیة الزائر نقل کرده است.
در هیچکدام از این منابع این دعا با سند متصل به معصوم متصل نبوده و از لحاظ سند ضعیف است.
شأن صدور
امین الاسلام فضل بن حسن طبرسی در کتاب «کنوز النجاح» گفته است: دعای فرج دعایی است که امام مهدی (عج) به اباالحسن محمد بن احمد بن ابی لیث در شهر بغداد که از ترس کشته شدن به مقابر قریش (کاظمین) پناه برده بود تعلیم داد و أبو الحسن به برکت این دعا از کشته شدن نجات پیدا کرد.
مضمون دعا
این دعا از سه بخش تشکیل شده است: در بخش اول به آزمایش بزرگی که مردم در زمان غیبت به آن مبتلا گشتند اشاره شده است. در بخش دوم بعد از درود بر پیامبر(ص) و اهل بیت عصمت و طهارت، به لزوم فرمان‌برداری مؤمنان از آن بزرگواران به سبب جایگاه والایی که دارند می‌پردازد. در بخش پایانی دعا از خداوند می خواهیم به سبب حقوق و منزلتی که معصومان(ع) بر ما دارند امور ما را کفایت نموده و ما را یاری نمایند.
سایر دعاهای فرج
واژه «فَرَج»، در لغت به معنای «رهایی از غم و اندوه و گشایش» است.[۶] در کتاب‌های روایی که دعاها و اعمالی برای حصول فَرَج و گشایش امور ذکر شده، با توجه به همین معنای لغوی آن است. علامه مجلسی در جلد ۹۵ بحارالانوار تحت عنوان «باب ادعیة الفرج» ۳۹ دعا در این‌باره نقل کرده است.
در بین ایرانیان دعای «اَللّهُمَّ کُنْ لِوَلِیکَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ…» که دعا برای سلامتی امام زمان است نیز به دعای فرج مشهور است.
متن و ترجمه دعا ی فرج
 
إِلَهِي عَظُمَ الْبَلاءُ وَ بَرِحَ الْخَفَاءُ وَ انْكَشَفَ الْغِطَاءُ وَ انْقَطَعَ الرَّجَاءُ وَ ضَاقَتِ الْأَرْضُ وَ مُنِعَتِ السَّمَاءُ وَ أَنْتَ الْمُسْتَعَانُ وَ إِلَيْكَ الْمُشْتَكَى وَ عَلَيْكَ الْمُعَوَّلُ فِي الشِّدَّةِ وَ الرَّخَاءِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ أُولِي الْأَمْرِ الَّذِينَ فَرَضْتَ عَلَيْنَا طَاعَتَهُمْ وَ عَرَّفْتَنَا بِذَلِكَ مَنْزِلَتَهُمْ فَفَرِّجْ عَنَّا بِحَقِّهِمْ فَرَجا عَاجِلا قَرِيبا كَلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ يَا مُحَمَّدُ اكْفِيَانِي فَإِنَّكُمَا كَافِيَانِ وَ انْصُرَانِي فَإِنَّكُمَا نَاصِرَانِ يَا مَوْلانَا يَا صَاحِبَ الزَّمَانِ الْغَوْثَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ أَدْرِكْنِي أَدْرِكْنِي أَدْرِكْنِي السَّاعَةَ السَّاعَةَ السَّاعَةَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِينَ 
خدايا گرفتارى بزرگ شد،و پوشيده بر ملا گشت،و پرده كنار رفت،و اميد بريده گشت،و زمين تنگ‏ شد،و خيرات آسمان دريغ شد و پشتيبان تويى،و شكايت تنها به جانب تو است،در سختى و آسانى‏ تنها بر تو اعتماد است،خدايا!بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست آن صاحبان فرمانى كه اطاعتشان را بر ما فرض نمودى،و به اين سبب مقامشان را به ما شناساندى،پس به حق ايشان به ما گشايش ده،گشايشى زود و نزديك‏ همچون چشم بر هم نهادن يا زودتر،اى محمّد و اى على،اى على و اى محمّد،مرا كفايت كنيد،كه تنها شما كفايت‏كنندگان منيد،و يارى‏ام دهيد كه تنها شما يارى‏كنندگان منيد،اى مولاى ما اى صاحب زمان،فريادرس،فريادرس،فريادرس، مرا درياب،مرا درياب،مرا درياب،اكنون،اكنون،اكنون،با شتاب،با شتاب،با شتاب،اى مهربان‏ترين مهربانان به حق محمّد و خاندان پاك او.
پی نوشت
1- ص۲۸۰- ۲۸۱.
2- وسایل الشیعه، ج۷، ص۴۳۵
3- المزار الکبیر، ص۵۹۰.
4- مصباح کفعمی، ص۱۷۶.
5- بحارالانوار، ج۵۳، ص۲۷۵.
6- ابن منظور، لسان العرب، ج2، ص343 ذیل واژه الفرج .
منابع
ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، نشر دار صادر، بیروت، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق.
ابن مشهدی، المزار الکبیر، قم، نشر القیوم، ۱۴۱۹ق.
کفعمی، مصباح، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۳ق.
مجلسی، بحار الانوار، بیروت، الوفا، ۱۴۰۴ق.
سید ابن طاووس، رضی الدین علی، جمال الأسبوع بکمال العمل المشروع، دار الرضی، قم، چاپ اول، بی‌تا.
ویکی شیعه